Astma oskrzelowa u dzieci.

Astma oskrzelowa jest jedną z najczęstszych chorób przewlekłych wieku dziecięcego. Jest to choroba niejednorodna, której charakterystyka wymaga uwzględnienia wieku chorego. Zarówno diagnostyka jak i sposoby leczenia astmy u dzieci różnią się od tych jakie stosowane są u dorosłych – zwłaszcza dotyczy to dzieci poniżej 5 roku życia. Objawy astmy dziecięcej również są nieco inne.

Astma a uwarunkowania socjodemograficzne

W latach 90-tych ubiegłego stulecia przeprowadzono ogólnoświatowe badanie, w którym po raz pierwszy na szeroką skalę określono występowanie astmy oskrzelowej. Stwierdzono wówczas, że odsetek dzieci z astmą był wysoki w krajach anglojęzycznych – USA, Wielkiej Brytanii, Australii, Nowej Zelandii oraz w kilku krajach Ameryki Południowej. Najmniej dzieci chorowało na astmę w Albanii, Łotwie, Indonezji, Grecji, Chinach, Tajwanie, Uzbekistanie, Indiach i Etiopii. Najwyższy odsetek chorych na astmę odnotowano w Australii w grupie dzieci 13– 14 lat (28,2% badanych), najniższy w tej samej grupie wiekowej w Albanii (1,6% badanych). Różnice te tłumaczono odmiennymi warunkami socjoekonomicznymi i stylem życia, który promował lub chronił przed zachorowaniem na astmę. W Polsce występowanie astmy oskrzelowej u dzieci w wieku 3-16 lat szacuje się na poziomie 8,6 %. Najnowsze dane mówią jednak, że odsetek ten może być nawet większy i sięgać aż 20,1 % w grupie wiekowej sześcio- i siedmiolatków.

Trudności w diagnostyce astmy u dzieci

Astma jest chorobą zapalną dróg oddechowych, którą cechują nawracające epizody zwężenia oskrzeli (tzw. obturacja) oraz zwiększona reaktywność oskrzeli na różnego typu czynniki zaostrzające takie jak np. alergeny, wysiłek czy też infekcje wirusowe. Przebieg astmy u dzieci różni się od astmy dorosłych. Szczególnie dotyczy to małych dzieci do 5 lat i jest związane z odmienną budową anatomiczną i niedojrzałością układu immunologicznego u dzieci w tym wieku. Mały przekrój oskrzeli sprzyja łatwiejszej obturacji, jak również łatwiej dochodzi do zaczopowania oskrzeli wydzieliną śluzowa. W przypadku podejrzenia astmy u małych dzieci istotnym utrudnieniem są ograniczone możliwości diagnostyczne, zwłaszcza wykonanie badań dodatkowych. Możliwość przeprowadzenia badań, które zwykle zaleca się dorosłym pacjentom, jak np. spirometria lub test prowokacji oskrzeli, u dzieci jest bardzo ograniczona. Rozpoznanie astmy oskrzelowej u dzieci poniżej piątego roku życia opiera się przede wszystkim na szczegółowym wywiadzie od rodziców lub opiekunów dziecka oraz dokładnym zbadaniu dziecka. Rozpoznanie potwierdza skuteczność wdrożonego leczenia przeciwastmatycznego oraz pogorszeniu stanu dziecka po zaprzestaniu podawania tych leków.

Czego unikać, przed czym chronić dziecko z astmą?

Objawy występujące w astmie oskrzelowej to kaszel, świszczący oddech i duszność. Są to jednak objawy mało charakterystyczne i nie zawsze świadczą o astmie. Kaszel często pojawia się jedynie w nocy i dlatego objaw ten może być niezauważony przez rodziców. U niemowląt i dzieci w wieku przedszkolnym często występują nawracające objawy ze strony oskrzeli, jak świszczący oddech i kaszel spowodowane zakażeniami dolnych dróg oddechowych. Wśród dzieci w wieku przedszkolnym występują zaostrzenia związane z infekcjami wirusowymi oraz objawy związane z wysiłkiem i alergią. Alergeny które znajdują się wewnątrz jak i poza domem są poważnym czynnikiem ryzyka wystąpienia astmy. Szczególnie negatywnie oddziaływają alergeny roztoczy kurzu domowego, zarodniki grzybów pleśniowych, pyłki roślin, alergeny karaluchów, alergeny zwierząt domowych jak np. kota. U najmłodszych dzieci występuje najczęściej alergia na pokarm np. występujące w jajkach kurzych lub mleku. Objawy astmy mogą być też wywołane przez wysiłek fizyczny i wtedy mamy do czynienia z tzw. astmą powysiłkową. Jest to związane ze zwiększona nadreaktywnością oskrzeli i objawia się uciskiem w klatce piersiowej, świstami oraz dusznością. Warto jednak podkreślić, że astma prawidłowo leczona nie jest uzasadnieniem do zwalniania dzieci z zajęć wychowania fizycznego. Umiarkowana aktywność fizyczna wpływa korzystnie na rozwój płuc i poprawia wydolność oddechową. Oprócz wymienionych czynników, przyczyną zaostrzeń astmy oskrzelowej może być też zakażenie wirusami. Wśród wirusów szczególną rolę odgrywają rhinowirusy, które wywołują zakażenia przez cały rok.

Jak żyć z astmą? Zacznij od...

Astmy nie można całkowicie wyleczyć, jednak prawidłowe leczenie pozwala u większości pacjentów osiągnąć ustąpienie objawów choroby. Leczenie powinno odbywać się pod nadzorem lekarza pediatry lub alergologa. Bardzo ważny jest właściwy dobór terapii oraz sposobu w jaki leki będą podawane dziecku. W leczeniu astmy istotne są dwie grupy leków: leki kontrolujące proces zapalny i leki rozszerzające oskrzela. Do leków kontrolujących należą m.in. sterydy wziewne natomiast do leków rozszerzających oskrzela tzw. beta2-mimetyki. Oprócz wyboru właściwego leku równie ważny jest sposób podania tego leku. W przypadku astmy optymalną drogą podania leku jest droga inhalacyjna czyli wziewna. W zależności od wieku dziecka i możliwości współpracy oraz koordynacji czynności podczas przyjmowania leku preferowane są różne typy inhalatorów.  Na rynku istnieje wiele typów różnych inhalatorów tak jak np. inhalatory ciśnieniowe (MDI), inhalatory suchego proszku (DPI) lub tzw. nebulizatory. Dobór właściwego inhalatora jest kluczowy dla skutecznej terapii dziecka.

Firma Orion inwestuje w badania i rozwój metod leczenia pacjentów z astmą i  POChP, a także ulepsza konstrukcję i  funkcjonalność dostępnej gamy inhalatorów Easyhaler^®. Firma koncentruje się na bezpieczeństwie i jakości na każdym etapie cyklu życia produktów, a jednocześnie dba o środowisko naturalne. Wszystkie aspekty zrównoważonego rozwoju — społeczne, ekonomiczne i środowiskowe — są starannie uwzględniane w całym cyklu życia produktów. Zrównoważony rozwój stanowi integralny element całego procesu, od badań i  rozwoju poprzez produkcję, użytkowanie przez pacjentów aż po utylizację starych inhalatorów. 

Raport dotyczący zrównoważonego rozwoju firmy Orion na rok 2020 można pobrać tutaj https://www.orion.fi/en/Orion-group/Sustainability/sustainability-reports/sustainability-report/