Ekologiczna opieka medyczna = czysta planeta - dlaczego dążenie do neutralnej pod względem emisji dwutlenku węgla opieki medycznej ma znaczenie oraz co to oznacza w przypadku astmy i POChP?

Prawie 340 milionów ludzi na całym świecie cierpi na astmę, a ponad 380 milionów choruje na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP) i przewiduje się, że liczba ta w przyszłości wzrośnie. Terapia wziewna jest najczęściej stosowaną formą leczenia ze względu na jej skuteczność. Rośnie jednak potrzeba zminimalizowania negatywnego wpływu opieki zdrowotnej na środowisko i odpowiedzialność za to ponoszą krajowe placówki medyczne oraz przemysł farmaceutyczny. Szkodliwy wpływ opieki zdrowotnej na środowisko i klimat można złagodzić, redukując emisję gazów cieplarnianych (GHG) oraz kompensując emisję — tworząc neutralne pod względem emisji dwutlenku węgla opcje leczenia, w tym również astmy i POChP.

Zmiana klimatu, utrata różnorodności biologicznej i nadmierna konsumpcja to różne odnogi jednego problemu związanego ze zrównoważonym rozwojem, który zaburza równowagę ekosystemów na całej planecie. Brak równowagi ma przede wszystkim związek z nadmierną emisją dwutlenku węgla i innych gazów cieplarnianych - powoduje to efekt cieplarniany, w wyniku którego wzrasta temperatura Ziemi, zakłócając równowagę ekosystemów, co ma dalsze negatywne skutki. Wyniki wielu badań wskazują na korelację stanu planety i zdrowia ludzi, wykazując, że zmiana klimatu i utrata różnorodności biologicznej stanowią ogromne zagrożenie dla zdrowia i mogą prowadzić na przykład do pojawienia się nowych infekcji. Skutki zdrowotne są znacznie częściej widoczne w grupach ryzyka.

Aby złagodzić zmiany klimatyczne, niezbędne jest ograniczenie globalnych emisji gazów cieplarnianych przez człowieka. W rzeczywistości Organizacja Narodów Zjednoczonych nazwała dążenie do neutralności pod względem emisji dwutlenku węgla „najpilniejszą misją współczesnego świata”. Jest to misja, którą musi uwzględnić również przemysł farmaceutyczny podczas tworzenia produktów medycznych. Z tego powodu wiele firm farmaceutycznych ogłosiło, że planuje osiągnięcie emisji na poziomie zerowym netto, czyli neutralność pod względem emisji dwutlenku węgla, w nadchodzących dziesięcioleciach.

Czym jest neutralność pod względem emisji dwutlenku węgla?

Neutralność pod względem emisji dwutlenku węgla oznacza redukcję śladu węglowego jakiejkolwiek działalności człowieka do poziomu zerowego netto poprzez połączenie wewnętrznych środków z zakresu wydajności, przejścia na energię odnawialną i zachęcania firm zewnętrznych do redukcji emisji w ramach łańcucha wartości.

Na przykład, aby pojedynczy produkt farmaceutyczny stał się neutralny pod względem emisji dwutlenku węgla, firma musi najpierw zminimalizować bezpośrednie i pośrednie emisje gazów cieplarnianych podczas wszystkich działań w ramach cyklu życia danego produktu. Po drugie, poziom pozostałych emisji, których nie da się wyeliminować, należy skompensować w ramach projektów, które zapewniają redukcję takiej samej ilości gazów cieplarnianych, która jest emitowana do atmosfery.

Podobnie, aby cała firma osiągnęła neutralność pod względem emisji dwutlenku węgla, musi najpierw obliczyć własne emisje gazów, a następnie zredukować je tam, gdzie to możliwe, i zrównoważyć w jakiś sposób pozostałe wartości emisji. Istnieją również różne poziomy neutralności pod względem emisji dwutlenku węgla: poza działaniami samej firmy, główne emisje są zwykle wytwarzane w ramach łańcucha dostaw i przez produkowane wyroby. Zazwyczaj proces osiągnięcia przez firmę neutralności pod względem emisji dwutlenku węgla można zacząć od własnej działalności lub wybranych produktów, a następnie stopniowo obejmować większą część łańcucha dostaw, większą liczbę produktów i emisje wytwarzane przez pracowników.

Redukcja negatywnego wpływu leczenia astmy i POChP na klimat

Inhalatory są podstawową formą leczenia astmy i POChP. Dzięki konstrukcji inhalatora lek trafia do dróg oddechowych, gdzie działa skutecznie przy minimalnych skutkach ubocznych. Ponieważ setki milionów ludzi na świecie cierpi na astmę i POChP, a przewiduje się, że częstość występowania chorób układu oddechowego na świecie wzrośnie, zmniejszenie emisji gazów ceiplarnianych emitowanych przez inhalatory może mieć znaczący wpływ na redukcję negatywnych skutków dla klimatu. W rzeczywistości przemysł farmaceutyczny podejmował konsekwentne wysiłki mające na celu zmniejszenie negatywnego wpływu terapii wziewnej na klimat już w latach 80. XX wieku. Jednym z kamieni milowych było wprowadzenie zakazu stosowania niszczących warstwę ozonową nośników chlorofluorowęglowodorowych (CFC) w produktach do inhalacji na mocy protokołu montrealskiego z 1987 r.

Jednak najczęściej używane inhalatory, czyli inhalatory ciśnieniowe z dozownikiem (pMDI), nadal wykorzystują silny gaz cieplarniany zwany hydrofluoroalkanem (HFC), który służy do wypychania leku z inhalatora. Zaledwie pięć dawek z inhalatora pMDI ma współczynnik ocieplenia globalnego równoważny podróży samochodem przez 14,5 km, przy czym szacunkowy ślad węglowy każdej dawki wynosi do 500 g dwutlenku węgla^[1], a w całym cyklu życia produktu inhalator pMDI emituje 36 kg CO₂^[2]. Obecnie przemysł farmaceutyczny poszukuje lepszych pod względem ekologicznym rozwiązań do zapewnienia odpowiedniego ciśnienia w urządzeniach pMDI.

Wprowadzenie w latach 90. XX wieku modeli inhalatorów niezawierających nośników gazowych (propelentów) było kolejnym krokiem do osiągnięcia przyjaznej dla klimatu opieki medycznej. Inhalatory proszkowe (DPI) dostarczają leki sproszkowane, a substancja czynna jest przez nie dozowana bez konieczności stosowania propelentu. Ponieważ propelenty zawierają HFC, silny gaz cieplarniany, przejście na DPI może znacznie zmniejszyć negatywny wpływ na klimat. W praktyce emisje w całym cyklu życia każdego inhalatora proszkowego są od 10 do 37 razy niższe w porównaniu z inhalatorami typu pMDI.

Przyszłością jest opieka medyczna neutralna pod względem emisji dwutlenku węgla

Oprócz zapewniania różnych możliwości leczenia, które z założenia są bardziej przyjazne dla środowiska, firmy farmaceutyczne podejmują obecnie również inne działania, aby osiągnąć pełną neutralność pod względem emisji dwutlenku węgla w przypadku leczenia astmy i POChP. Wiele firm poddało ocenie ślad węglowy produktów stosowanych w leczeniu astmy i POChP oraz opublikowało wyniki w czasopismach medycznych. Na tych wynikach bazuje się, aby we współpracy ze specjalistami w zakresie programów neutralności pod względem emisji dwutlenku węgla opracować plan działania w dążeniu do osiągnięcia emisji dwutlenku węgla na poziomie zerowym netto.

W praktyce plan działania opiera się na zminimalizowaniu śladu węglowego produktu stosowanego w leczeniu astmy lub POChP, na przykład inhalatora, przez cały cykl życia produktu - od pozyskania surowców po produkcję, dystrybucję i utylizację. Metody redukcji emisji mogą obejmować na przykład wykorzystanie energii odnawialnej w zakładach produkcyjnych i ograniczenie ilości złomu poprzez współpracę z dostawcami w celu dobrania najlepszych i najbardziej ekologicznych materiałów. Można również położyć nacisk na ekologiczne materiały pakowe i metody transportu.

Po zminimalizowaniu przez firmę emisji w każdym możliwym obszarze, poziom pozostałych emisji można skompensować w ramach projektów, które ograniczają emisje gazów cieplarnianych. Projekty te mogą obejmować na przykład programy ponownego zalesiania terenów i ochrony lasów, ponieważ lasy w sposób naturalny pochłaniają CO₂ z atmosfery w procesie fotosyntezy. Po zweryfikowaniu przez firmę zewnętrzną, że pozostały ślad węglowy produktu jest kompensowany w ramach programów redukcji emisji dwutlenku węgla, można stwierdzić, że produkt jest neutralny pod względem emisji dwutlenku węgla.

Opieka zdrowotna neutralna pod względem emisji dwutlenku węgla wymaga konsekwentnych wysiłków ze strony przemysłu farmaceutycznego, ale również podwykonawców, organów nadzorczych i pracowników służby zdrowia. W dążeniu do bardziej ekologicznej przyszłości wszyscy interesariusze muszą ściśle ze sobą współpracować, aby zbudować skuteczną i bezpieczną opiekę zdrowotną, jednocześnie wprowadzając niezbędne zmiany celem zapewnienia zdrowego środowiska i czystego powietrza, którym będziemy oddychać nie tylko my, ale również przyszłe pokolenia.

^{Materiał źródłowy}

^{https://bmjopen.bmj.com/content/bmjopen/9/10/e028763.full.pdf}

^{https://ozone.unep.org/sites/default/files/2019-04/MCTOC-Assessment-Report-2018.pdf}

^{https://www.un.org/sg/en/content/sg/articles/2020-12-11/carbon-neutrality-2050-theworld’s-most-urgent-mission}

^{https://www.cnet.com/home/energy-and-utilities/what-does-carbon-neutral-mean/}

^{https://www.bbc.com/news/health-50215011}

^{https://eia-global.org/campaigns/Climate/what-are-hydrofluorocarbons#:~:text=HFCs%20were%20developed%20as%20alternatives,tonnes%20of%20CO2e%20in%202010}

^{https://www.europarl.europa.eu/news/en/headlines/society/20190926STO62270/what-is-carbon-neutrality-and-how-can-it-be-achieved-by-2050}

^{https://time.com/5717676/asthma-inhalers-and-climate/}

^{https://www.outsourcing-pharma.com/Article/2020/01/30/Major-pharma-companies-launch-sustainability-push}

^{[1] https://pharmaceutical-journal.com/article/letters/reducing-the-impact-of-asthma-treatment-on-climate-change#fn_2}

^{[2] https://time.com/5717676/asthma-inhalers-and-climate/}

Firma Orion inwestuje w badania i rozwój metod leczenia pacjentów z astmą i  POChP, a także ulepsza konstrukcję i  funkcjonalność dostępnej gamy inhalatorów Easyhaler^®. Firma koncentruje się na bezpieczeństwie i jakości na każdym etapie cyklu życia produktów, a jednocześnie dba o środowisko naturalne. Wszystkie aspekty zrównoważonego rozwoju — społeczne, ekonomiczne i środowiskowe — są starannie uwzględniane w całym cyklu życia produktów. Zrównoważony rozwój stanowi integralny element całego procesu, od badań i  rozwoju poprzez produkcję, użytkowanie przez pacjentów aż po utylizację starych inhalatorów. 

Raport dotyczący zrównoważonego rozwoju firmy Orion na rok 2020 można pobrać tutaj https://www.orion.fi/en/Orion-group/Sustainability/sustainability-reports/sustainability-report/